Uitgebreide Mannelijk Hormoon test

Het mannelijk geslachtshormoon testosteron speelt een belangrijke rol in tal van processen in het lichaam van mannen. Een overschot of een tekort kan tot gezondheidsproblemen leiden. Met de Uitgebreide Mannelijk Hormoon test kun je vaststellen of je testosteron al dan niet op peil is. 

Wat is testosteron?

Testosteron is het mannelijke geslachtshormoon. Het wordt in de testikels geproduceerd. Ook vrouwen maken overigens in kleinere hoeveelheden testosteron aan, in de eierstokken en bijnieren. Testosteron speelt een rol in de ontwikkeling van de mannelijke geslachtskenmerken en het aanmaken en onderhouden van spieren. Ook heeft testosteron invloed op botdichtheid, de aanmaak van sperma en het libido.

Testosteron komt in het lichaam in twee vormen voor: gebonden aan het eiwit SHBG en in niet-gebonden vorm. SHBG is betrokken bij het transport van testosteron door het lichaam. Wanneer testosteron zich aan SHBG bindt, is er minder vrij testosteron beschikbaar voor weefsels en organen. SHBG reguleert dus de beschikbaarheid van testosteron in het lichaam. 

Het vrije testosteron is de actieve vorm van testosteron en heeft direct invloed op lichaamscellen. Dit testosteron kan zich binden aan androgeenreceptoren en heeft een signaalfunctie in verschillende fysiologische processen.

Testosterontekort (hypogonadisme)

Zoals gezegd reguleert SHBG de beschikbaarheid van testosteron in het lichaam. Is het SHBG verhoogd? Dan is er minder vrij testosteron in je lichaam in omloop. Er kan dan sprake zijn van testosterontekort (hypogonadisme).

De drie voornaamste oorzaken van een testosteron tekort zijn:

• Primair hypogonadisme. In dit geval ligt het probleem in de testikels, waar het testosteron wordt aangemaakt. Er kan sprake zijn van een erfelijke afwijking, een verwonding aan de testikels of een genetische aandoening. Ook chemotherapie en bestralingstherapie kunnen hypogonadisme veroorzaken.
• Secundair hypogonadisme treedt op wanneer de regulatie van de testosteronproductie is verstoord, omdat er een probleem is in de hypothalamus of de hypofyse. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij auto-immuunziekten, alcoholisme, overgewicht, infecties of tumoren.
• Veroudering kan ook een oorzaak zijn van testosteron tekort, want wanneer je ouder wordt neemt de testosteronproductie geleidelijk af. Het leeftijdsgerelateerde testosteron tekort komt vooral voor bij mannen boven de 40.

Er zijn allerlei factoren die mogelijk van invloed zijn op je hormonale balans – leeftijd, geslacht, gewicht, medicatie. Het in kaart brengen van het SHBG en vrij testosteron kan in combinatie met anamnese en lichamelijk onderzoek de oorzaak van de verstoring van een verstoorde hormoonbalans achterhalen.

Symptomen te laag testosteron

De lijst symptomen die geassocieerd worden met een te laag testosteron is behoorlijk lang. Sommige symptomen kunnen echter ook worden toegeschreven aan andere aandoeningen. Alleen door te testen krijg je zekerheid.

Hypogonadisme kan zich uiten in de onderstaande symptomen:

• Verminderd libido
• Erectiestoornissen
• Vermoeidheid en gevoelens van futloosheid
• Verlies van spiermassa en kracht
• Toename van de hoeveelheid buikvet
• Een stem die hoger wordt
• Mentale problemen, waaronder bijvoorbeeld depressie, prikkelbaar zijn en stemmingswisselingen
• Moeite met concentreren en onthouden
• Minder haargroei op gezicht en lichaam
• Ontregelde slaap; slapeloosheid of juist slaperiger zijn

Te hoog testosteron (hyperandrogenisme)

Zijn je SHBG-niveaus verlaagd dan is er meer vrij testosteron in je bloed aanwezig en kan je testosteron verhoogd zijn. Dat heet hyperandrogenisme.

Dit kan te wijten zijn aan de volgende oorzaken:

• Gebruik van anabole steroïden
• Een overactieve hypofyse
• Aangeboren aandoeningen als adrenogenitaal syndroom
• Sommige bijnier aandoeningen kunnen resulteren in overproductie van testosteron
• In zeldzame gevallen kan een tumor in de testikels testosteron gaan produceren

Symptomen van te hoog testosteron

Dit zijn de meest voorkomende symptomen van hyperandrogenisme. Deze symptomen kunnen ook passen bij andere aandoeningen.

Om zekerheid te krijgen over de oorzaak van je klachten is aanvullend onderzoek nodig:

• Een verhoogd libido
• Meer lichaamsbeharing
• Verlies van hoofdhaar
• Vette huid of acne
• Toename spiermassa en kracht
• Een diepere stem
• Vergroting van de prostaat; problemen bij het plassen of vaker moeten plassen
• Stemmingswisselingen
• Prikkelbaar humeur, agressie
• Slapeloosheid
• Verminderde spermaproductie, krimpen van de testikels

Heb je klachten? Doe een test.

Wanneer je symptomen hebt die wijzen op een verstoorde testosteronspiegel, is het verstandig om een test te doen (man hormoon test), om de oorzaak van je klachten te onderzoeken. In de Uitgebreide Mannelijk Hormoon test van Easly stellen we de waarden van het totale testosteron, vrij testosteron en SHBG in je bloed vast. Inzicht in de interactie tussen testosteron en SHBG is belangrijk om een compleet beeld te krijgen van je testosteron status.