Je bent benieuwd hoe het met je algehele gezondheid gesteld is. Je hebt weleens gehoord van een algemene bloedtest die je met deze vraag verder zou kunnen helpen. Wat is zo’n algemeen bloedonderzoek? Welke waarden worden gemeten met dit onderzoek? En wat zeggen deze waarden over je gezondheid? Lees snel verder voor de antwoorden.
Wat is een algemene bloedtest?
Een algemeen bloedonderzoek wordt ook wel een compleet of volledig bloedbeeld genoemd en is een test die wordt uitgevoerd om informatie te krijgen over de gezondheidstoestand van iemand. Tijdens een algemene bloedtest wordt bloed geprikt waarin verschillende waarden worden gemeten, zoals rode bloedcellen, witte bloedcellen, bloedplaatjes, maar ook kan er informatie worden verkregen over de nierfunctie en leverfunctie. Er zijn honderden waardes die je in het bloed kan bepalen. Een afwijkende waarde in het bloedonderzoek hoeft niet direct te betekenen dat je ziek bent en een volledig normaal bloedonderzoek geeft geen garantie dat er geen sprake is van een ziekte. Hoe zit dat?
Een algemeen bloedonderzoek kan door de huisarts worden uitgevoerd als onderdeel van een routinecontrole, bijvoorbeeld als er sprake is van een chronische ziekte, of kan worden uitgevoerd wanneer er sprake is van onverklaarbare symptomen, zoals vermoeidheid, kortademigheid of koorts. Het bloedonderzoek kan dan gebruikt worden om de kans op bepaalde diagnoses groter of kleiner te maken. Het geheel aan persoonskenmerken (geslacht, leeftijd, medische geschiedenis, medicatiegebruik), de symptomen die iemand mogelijk ervaart en de combinatie van bepaalde uitslagen uit het bloedonderzoek kunnen een beeld geven van de algehele gezondheidstoestand van iemand. De uitslagen die worden gevonden bij een algemene bloedtest moeten dus altijd in de context worden gezien van de rest van een persoon en moeten niet als uitslag op zichzelf bekeken worden.
Wat wordt er getest bij een algemeen bloedonderzoek?
Uit welke bloedwaardes bestaat een algehele bloedtest? Hieronder vind je een lijst met alle bloedwaarden die kunnen worden gecontroleerd wanneer je gaat bloedprikken. Daarbij vind je bij iedere bloedwaarde een uitleg over de betekenis en relevantie van de specifieke waarde.
Rode bloedcellen/erytrocyten (RBC’s)
Rode bloedcellen zijn verantwoordelijk voor het transport van zuurstof door het lichaam. Wanneer er sprake is van te weinig rode bloedcellen, kan het duiden op bloedarmoede.
Hemoglobine (Hb)
Hemoglobine is een eiwit dat zich in de rode bloedcellen bevindt en dat zich bindt aan het zuurstof, waardoor het zuurstof vervoerd kan worden van de longen naar de rest van het lichaam. Wanneer er sprake is van bloedarmoede is deze waarde te laag.
Hematocriet (Ht)
Hematocriet is een maat voor het volume van de rode bloedcellen. Wanneer deze te laag is, kan dit wijzen op bloedarmoede.
Mean corpuscular volume (MCV)
MCV waarde is een maat voor de grootte van de rode bloedcellen. Wanneer er sprake is van bloedarmoede kan het MCV een richting aanwijzen wat de mogelijke oorzaak is van deze bloedarmoede (bijvoorbeeld een vitaminetekort, een verlies aan rode bloedcellen of een auto-immuunreactie van het lichaam op de rode bloedcellen).
Witte bloedcellen/leukocyten
Witte bloedcellen zijn belangrijk voor het afweersysteem en beschermen het lichaam dus tegen infecties. Een te hoog aantal witte bloedcellen duidt op een infectie.
Bloedplaatjes/trombocyten
Bloedplaatjes zijn belangrijk voor de bloedstolling. Een tekort aan bloedplaatjes kan leiden tot blauwe plekken, snel bloedend tandvlees of wondjes die langdurig door blijven bloeden.
Natrium
Natrium is een elektrolyt dat betrokken is bij de balans van vloeistoffen in het lichaam. Wanneer het natriumgehalte afwijkend is, kan dit wijzen op uitdroging, hartfalen of nierproblemen.
Kalium
Kalium is een elektrolyt dat betrokken is bij de werking van spieren en zenuwen. Afwijkingen kunnen wijzen op bijvoorbeeld nierproblemen.
Leverfunctietests (ALAT, GGT, AF)
De combinatie van deze verschillende markers geeft informatie over de werking van de lever. Als de waardes afwijkend zijn, kan er sprake zijn van leverbeschadiging, leverziekte of galwegproblemen.
Nierfunctietests (eGFR, creatinine)
Deze marker zegt iets over de functie van de nieren. Nieren filteren afvalstoffen uit het bloed. Wanneer het creatinine te hoog is of het eGFR te laag is, kan dit duiden op een verminder van de nierfunctie.
IJzer waardes (ijzer, ferritine, transferrine)
Ijzer is een belangrijk mineraal. Het wordt gebruikt voor de aanmaak van het eiwit hemoglobine (zie hierboven). Te weinig ijzer leidt tot te weinig hemoglobine en is zo een mogelijke oorzaak van bloedarmoede. Dit komt vaker voor bij vrouwen met hevige menstruaties, doordat zij ijzer verliezen tijdens de menstruatie. Ferritine is het eiwit waarin ijzer wordt opgeslagen in het lichaam. Transferrine is het eiwit dat ijzer transporteert door het lichaam. Deze waardes worden bepaald wanneer er sprake is van bloedarmoede. Wanneer deze waardes uit balans zijn, kan dit wijzen op een ijzertekort of -overschot. Beiden kunnen symptomen geven.
Glucose
Dit is de hoeveelheid suiker in het bloed. Wanneer het glucose te hoog is, wijst dit op diabetes of een voorstadium hiervan.
CRP
Deze waarde zegt iets over de aanwezigheid van een ontstekingsproces ergens in het lichaam. Wanneer deze waarde te hoog is, kan er sprake zijn van een ontsteking.
Cholesterolwaardes
Er zijn meerdere markers in het bloed die gezamenlijk iets zeggen over de cholesterolwaardes. Deze waarden worden gebruikt om te screenen op hart- en vaatziekten of om iemand die reeds een ziekte aan hart of vaten heeft gehad, te controleren.
- HDL cholesterol, oftewel het high-density lipoprotein cholesterol. Dit wordt ook wel het ‘goede’ cholesterol genoemd. Het helpt om overtollig cholesterol uit het bloed te verwijderen en beschermt zo tegen hart- en vaataandoeningen (aderverkalking, hartinfarct, beroerte, etc.).
- LDL cholesterol, oftewel low-density lipoprotein cholesterol. Dit wordt ook wel het ‘slechte’ cholesterol genoemd. Begrijp me niet verkeerd: ook dit LDL-cholesterol heeft je lichaam nodig om goed te kunnen functioneren, maar wanneer deze waarde té hoog is, kan het vaten vernauwen en daardoor een risico geven op hart- en vaataandoeningen.
- Ratio LDL/HDL: dit is de verhouding tussen bovengenoemde twee soorten cholesterol en geeft extra informatie over het eventuele risico op hart- en vaatziekten.
- Totaal cholesterol: dit is de totale som aan cholesterol (zowel HDL als LDL).
- Triglyceriden: dit zijn vetten die in het bloed circuleren en energie leveren aan het lichaam.
Waarom zou je preventief bloedonderzoek laten doen?
Hoewel een algemene bloedtest in de meeste gevallen wordt uitgevoerd wanneer iemand specifieke symptomen heeft of klachten ervaart, kan een algemene bloedtest ook preventief worden ingezet om vroegtijdig afwijkingen te ontdekken en zo mogelijk ziektes te voorkomen. Een veelgebruikt preventief bloedonderzoek bij de huisarts is het bloedonderzoek naar het risico op hart- en vaatziekten (aderverkalking, hartinfarct, beroerte, etc.). Er wordt dan gekeken naar de nierfunctie en cholesterolwaarden, maar ook naar de suikerwaarden om te bekijken of er mogelijk sprake is van suikerziekte.
Bij de huisarts wordt er alleen preventief bloedonderzoek ingezet wanneer de arts hier een indicatie voor stelt. Het wordt dan (deels) vergoed door de zorgverzekering. Wanneer er geen indicatie wordt gesteld voor het doen van een preventieve bloedtest (bijvoorbeeld omdat je helemaal geen risicofactoren hebt voor het ontwikkelen van een bepaalde ziekte), moet je het bloedonderzoek zelf betalen. Zo’n preventief bloedonderzoek kan je dan laten doen bij Easly. Je hebt hiervoor geen verwijzing nodig van je huisarts.
Wat kost een algemene bloedtest?
Wanneer de huisarts een indicatie heeft gesteld om een algeheel bloedonderzoek in te zetten, omdat je bijvoorbeeld specifieke klachten hebt of risicofactoren voor het ontwikkelen van bepaalde ziekten, wordt dit vergoed door de zorgverzekering. Je verbruikt dan wel eerst je eigen risico. Wanneer je je eigen risico al gespendeerd hebt, wordt het betaald vanuit je zorgverzekering. Als de huisarts geen verdenking heeft op een ziekte of afwijking in je bloedbeeld, wordt er geen bloedonderzoek ingezet en wordt het dus niet vergoed door de zorgverzekeraar. Wanneer je dan toch benieuwd bent naar bepaalde bloedwaardes, kan je deze bij Easly laten bepalen. Een algemene bloedtest kan je eenvoudig thuis uitvoeren.
Gerelateerde tests
Concluderend is een algemeen bloedonderzoek een belangrijk middel om een beeld te krijgen over iemands algehele gezondheid. Het is belangrijk om op te merken dat een algemeen bloedonderzoek slechts een klein deel is van de vele honderden markers die in het bloed kunnen worden bepaald. Ook is het bloedonderzoek slechts een kleine schakel in het beoordelen van iemands gezondheidstoestand. Alleen op basis van deze bloedwaarden kan geen diagnose worden gesteld. Het is namelijk ook uiterst belangrijk om te kijken naar iemands medische voorgeschiedenis, persoonskenmerken (geslacht en leeftijd), leefstijlfactoren en medicatiegebruik. Heb je klachten? Consulteer dan altijd je huisarts voordat je zelf op onderzoek uitgaat; je huisarts kan je adviseren welke bloedtests voor jou geschikt zijn.
Bronnen:
- NHG Richtlijnen – Laboratoriumdiagnostiek – https://richtlijnen.nhg.org/landelijke-eerstelijns-samenwerkingsafspraken/laboratoriumdiagnostiek
