Testosteron is een van de belangrijkste hormonen in het menselijk lichaam en speelt een essentiële rol bij vele aspecten van de gezondheid en het welzijn. En hoewel dit hormoon bekendstaat als hét mannen hormoon, vervult testosteron ook bij vrouwen een essentiële rol. Het beïnvloedt niet alleen de seksuele ontwikkeling en functie, maar ook spiermassa, botdichtheid, energieniveau, humeur en nog veel meer. In dit artikel leer je alles wat je moet weten over testosteron; van de aanmaak tot de symptomen van een tekort of overschot en krijg je praktische tips om je testosteronspiegel op peil te houden. Lees snel verder!
Wat is testosteron?
Testosteron staat bekend als het mannelijke geslachtshormoon en is een hormoon dat voornamelijk wordt geproduceerd in de testikels bij mannen en in de eierstokken bij vrouwen. Het is een hormoon dat bij mannen essentieel is voor de gezondheid van mannen en het onderhoud van mannelijke geslachtskenmerken, zoals een diepere stem, gezichts- en lichaamsbeharing en spiermassa. Testosteron speelt ook een belangrijke rol bij de regulering van seksuele functies, zoals libido en het krijgen van een erectie, en is daarnaast ook betrokken bij de aanmaak van rode bloedcellen. Hoewel testosteron vaak geassocieerd wordt met mannelijke eigenschappen, speelt dit hormoon ook een belangrijke rol bij de gezondheid van vrouwen, hoewel de hoeveelheid testosteron een stuk lager is dan bij mannen. Testosteron is bijvoorbeeld betrokken bij de regulering van de menstruatiecyclus en kan ook een impact hebben op de spiermassa, botdichtheid en seksueel verlangen van vrouwen.
Waar wordt testosteron aangemaakt?
Testosteron is een hormoon dat wordt geproduceerd in de testikels bij mannen en in de eierstokken bij vrouwen. De productie van testosteron bij mannen wordt gestimuleerd door hormonen genaamd luteïniserend hormoon (LH) en follikelstimulerend hormoon (FSH), die worden afgescheiden door de een structuur in de hersenen, de hypofyse. Bij vrouwen wordt de productie van testosteron gestimuleerd door LH, dat tijdens de eisprong (ovulatie) wordt afgescheiden. De hoeveelheid testosteron in het bloed kan variëren afhankelijk van verschillende factoren, zoals leeftijd, geslacht en gezondheidstoestand.
Wat doet testosteron met je lichaam?
Testosteron speelt een belangrijke rol bij zowel mannen als vrouwen. Bij mannen is testosteron verantwoordelijk voor de ontwikkeling van mannelijke geslachtskenmerken zoals een diepere stem, gezichts- en lichaamsbeharing en spiermassa. Daarnaast reguleert testosteron seksuele functies, zoals libido en erectiele functie. Testosteron is ook betrokken bij de aanmaak van rode bloedcellen die zuurstof naar de weefsels transporteren, en ondersteunt de groei en ontwikkeling van botten en spieren.
Bij vrouwen helpt testosteron bij de regulering van de menstruatiecyclus en kan het een rol spelen bij seksuele functies en de opbouw van spieren.
Testosteron tekort symptomen
Hoewel we weten dat vrouwen te maken krijgen met hormonale schommelingen gedurende hun leven, is het minder bekend dat mannen ook te maken hebben met veranderingen in hun hormoonwaarden. De productie van testosteron neemt namelijk van nature af naarmate mannen ouder worden, met een gemiddelde afname van 1-2% per jaar vanaf de leeftijd van 30 jaar. Andere factoren die kunnen bijdragen aan een verlaagd testosteron zijn obesitas, roken, stress en bepaalde medicijnen. Het vermijden van deze risicofactoren en het behoud van een gezonde levensstijl, zoals regelmatig bewegen en gezonde voeding, kan helpen om de testosteronspiegel op peil te houden.
Daarnaast kan een tekort aan testosteron ook voorkomen bij specifieke aandoeningen. Bij mannen kan dit bijvoorbeeld ontstaan door een aangeboren afwijking waardoor er minder testosteron wordt geproduceerd, een verwonding of eerdere operatie aan de testikels of als bijwerking van medicatie. Bij vrouwen kan een tekort optreden door een operatie waarbij de eierstokken worden verwijderd of als bijwerking van medicatie.
Symptomen van een tekort aan testosteron bij mannen kunnen geleidelijk ontstaan en zijn vaak niet specifiek. De volgende symptomen kunnen voorkomen bij een testosteron tekort:
- Verminderd libido, oftewel minder zin in seks. Dit is een van de meest voorkomende symptomen.
- Erectiele functie: moeite met het krijgen en/of behouden van een erectie. Dit is eveneens een van de meest voorkomende symptomen.
- Vermoeidheid
- Verlies van spiermassa en kracht
- Toename van lichaamsvet
- Afname van botdichtheid.
- Verminderde vruchtbaarheid door een verminderde productie van spermacellen.
- Mentale klachten, zoals somberheid, depressiviteit of onzekerheid.
Bij vrouwen kan een tekort aan testosteron leiden tot symptomen zoals verminderd libido, vermoeidheid, afname van spiermassa en kracht en toename van lichaamsvet. Het kan ook leiden tot problemen met de menstruatiecyclus.
Gerelateerde tests
Teveel testosteron symptomen
Een teveel aan testosteron komt vrijwel nooit zomaar voor. Het wordt vaak veroorzaakt door een externe factor. De meest voorkomende oorzaak van een te hoog testosterongehalte is het gebruik van anabole steroïden. Daarnaast kan het voorkomen bij meer uitzonderlijke situaties, zoals aangeboren aandoeningen of bij een testosteron producerende tumor. Bij vrouwen kan een te hoge waarde van testosteron voorkomen bij de aandoening PCOS, Polycysteus Ovarium Syndroom. Dit is een veelvoorkomende aandoening die wordt gekenmerkt door irregulaire menstruatiecyclus, cysten in de eierstokken en een te hoge waarde van testosteron in het bloed.
Symptomen bij mannen die kunnen wijzen op een te hoog testosterongehalte in het bloed:
- Acne
- Vette huid
- Haaruitval
- Verminderde spermaproductie
- Verkleining van de testikels
- Boosheid, agressie, mood swings
- Verhoogde spiermassa
Daarnaast leidt een te hoge waarde van testosteron tot verminderde vruchtbaarheid, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterolgehalte en heeft iemand een verhoogde kans op het vormen van bloedpropjes/stolsels.
Symptomen bij vrouwen die kunnen wijzen op een te hoog testosterongehalte in het bloed:
- Acne
- Vette huid
- Toegenomen mannelijke beharing (bijvoorbeeld schaamhaar, haar op de armen, gezichtsbeharing, haren tussen de borsten)
- Onregelmatige menstruatiecyclus
- Overgewicht
- Zwaardere stem
- Verminderde borstgrootte
- Verminderde vruchtbaarheid.
Testosteron meten in het bloed
Met een testosteron test in het bloed kan je erachter komen of je testosteronniveaus op peil zijn of dat er wellicht sprake is van een tekort of een overschot. Normale testosteronspiegels bij mannen zijn afhankelijk van de leeftijd
Zoals je ziet, is er sprake van een wijde range waarin we het testosteronniveau als normaal beoordelen. Dit komt, omdat de testosteronwaarde in je bloed over de dag heen fluctueert. De productie van testosteron begint ‘s ochtends vroeg te stijgen en piekt meestal rond het midden van de ochtend. Tegen de avond neemt de productie af en bereikt het een laagste punt rond middernacht. Deze fluctuatie vindt zowel bij mannen als bij vrouwen plaats, hoewel de hoeveelheid testosteron bij mannen een stuk hoger is. Daarnaast ervaren vrouwen een hogere piek net voor de ovulatie. Deze fluctuatie door de dag heen wordt bij zowel mannen als vrouwen beïnvloed door stress, voeding en lichaamsbeweging.
Ben jij benieuwd geworden of jouw testosterongehalte in je bloed normaal is? Bij Easly kan je op een zeer eenvoudige manier je testosteron testen. Dit doe je eenvoudig thuis met de testosteron test.
Hoe verhoog je testosteron?
Om je testosteronniveaus op peil te houden, is het belangrijk om een gezonde leefstijl na te streven. Dit zorgt ervoor dat je testosteronwaarden niet verlagen. Voor een gezonde testosteronwaarden zijn de volgende factoren heel belangrijk:
- Voldoende slaap is belangrijk voor een gezonde hormoonbalans, inclusief testosteron.
- Stop met roken. Nicotine zorgt voor een afname van de productie van testosteron. Daarnaast geeft roken een verhoogd risico op erectieproblemen en zorgt het voor een slechtere kwaliteit sperma.
- Krachttraining en lichaamsbeweging kunnen de testosteronspiegel verhogen.
- Een gezond dieet met voldoende eiwitten en gezonde vetten kan bijdragen aan een gezonde testosteronspiegel.
- Verminder je alcoholconsumptie. Het drinken van te veel alcohol kan ervoor zorgen dat er minder testosteron wordt geproduceerd.
- Probeer stress te beperken. Indien je vaak of veel stress ervaart, probeer dan stress verminderende technieken (zoals mindfulness en ademhalingsoefeningen) toe te passen.
- Er zijn enkele onderzoeken die uitwijzen dat voldoende vitamine D ervoor zorgt dat de testosteronproductie wordt gestimuleerd. Vitamine D wordt geproduceerd onder invloed van zonlicht.
Wanneer er sprake is van een evident tekort, bijvoorbeeld door een onderliggende aandoening, kan testosteron gesuppleerd worden. Dit gebeurt alleen onder strikte begeleiding van een arts, gezien testosteronsuppletie veel bijwerkingen kan hebben. Begin dus nooit aan testosteronsuppletie wanneer je niet eerst medisch advies hebt ingewonnen bij een professional.
Conclusie
Testosteron is een belangrijk hormoon voor de ontwikkeling en het onderhoud van mannelijke geslachtskenmerken en heeft verschillende effecten op het lichaam. Een tekort aan testosteron kan leiden tot symptomen zoals verminderd libido en vermoeidheid, terwijl een teveel aan testosteron kan leiden tot symptomen zoals acne en verhoogde haargroei. Het meten van testosteron in het bloed wordt aangeraden indien je klachten ervaart die mogelijk bij een tekort zouden kunnen passen. Het behouden van een gezonde levensstijl kan helpen om de testosteronspiegel op peil te houden.. Het is echter belangrijk om medisch advies te vragen voordat je probeert de testosteronspiegel kunstmatig te verhogen.
Bronnen:
- NHG Richtlijn – Seksuele Klachten
- Urology Care Foundation – What is low Testosterone?
- Maxima MC – Testosterontekort
