In deze blog vertellen we je alles over een van de belangrijkste organen van ons lichaam: de lever. We bespreken de anatomie, functie en veelvoorkomende problemen van dit veelzijdige orgaan. Van het helpen bij de vertering van voedsel tot het filteren van giftige stoffen uit ons bloed en het opslaan van brandstoffen zoals glucose: de lever speelt een cruciale rol in ons welzijn. We bespreken leveraandoeningen zoals leververvetting, levercirrose en leverkanker, evenals de symptomen die je kunt ervaren bij verminderde leverfunctie. We delen ook waardevolle tips om je levergezondheid te verbeteren. Benieuwd naar meer? Lees verder en ontdek hoe je voor je lever kunt zorgen en welke stappen je kunt nemen om je algehele gezondheid te verbeteren.
Introductie in de lever: locatie, functie en veelvoorkomende problemen.
De lever is een van de belangrijkste organen in het menselijk lichaam dat verantwoordelijk is voor een groot aantal belangrijke processen. De lever is gelegen aan de rechterkant van je bovenbuik, net onder de ribbenkast. Het is een groot orgaan, bestaat uit meerdere kwabben en weegt ongeveer 1,5kg. Je gebruikt je lever dagelijks bij een tal van processen.
Een grote taak van de lever is helpen bij het verteren van voedsel; de lever produceert namelijk gal. De gal wordt opgeslagen in de galblaas. Wanneer je voedsel eet met vet erin, zal de gal vanuit de galblaas via de galgangen naar de darmen gaan, waar het helpt bij het verteren van voeding.
Daarnaast is een essentiële functie van de lever om giftige stoffen uit ons bloed te filteren. Denk hierbij aan alcohol, drugs en afbraakproducten van medicatie. Deze worden vervolgens omgezet in minder schadelijke stoffen die vervolgens veilig kunnen worden uitgescheiden via urine of ontlasting.
Daarnaast is de lever ook een opslagplaats voor verschillende stoffen, bijvoorbeeld glucose. Glucose is een onmisbare brandstof voor veel lichaamsprocessen; het is bijvoorbeeld de allerbelangrijkste brandstof voor het brein. Glucose wordt in de lever opgeslagen in de vorm van glycogeen. Wanneer we extra energie nodig hebben, bijvoorbeeld wanneer we al een tijd weinig gegeten hebben of bij het doen van grote inspanningen waarvoor veel energie nodig is, kan het opgeslagen glycogeen weer worden omgezet tot glucose, wat we vervolgens weer kunnen gebruiken als brandstof.
Daarnaast produceert de lever bepaalde eiwitten die essentieel zijn voor de bloedstolling. Zo kunnen wondjes snel worden hersteld en blijven we niet doorbloeden wanneer we onszelf snijden.
Wanneer je lever minder goed functioneert, bijvoorbeeld door een leverziekte, zullen bovenstaande processen minder effectief verlopen. Je kunt hier klachten van krijgen, welke variëren van milde klachten tot ernstige klachten. Een veelvoorkomende leverziekte is leververvetting. Er wordt dan te veel vet opgeslagen in de levercellen, waardoor er een ontstekingsreactie ontstaat, die weer leidt tot beschadiging van de lever. Beschadigde levercellen doen hun werk minder goed dan een gezonde levercel en dus zullen bovenstaande processen minder goed verlopen. Daarnaast zijn andere leveraandoeningen, zoals hepatitis, levercirrose en leverkanker. Daarover later meer. Want welke symptomen kan je eigenlijk ervaren wanneer je lever niet meer goed functioneert?
Symptomen bij lever aandoeningen
Wanneer de functie van de lever achteruitgaat, zul je niet meteen symptomen of klachten ervaren. Dit komt doordat de lever een enorme reservecapaciteit heeft. Pas wanneer er al aanzienlijke schade aanwezig is in de levercellen, zullen er pas merkbare klachten optreden. Mogelijke symptomen die je kunt ervaren bij een aandoening van de lever zijn:
- Vermoeidheid
- Misselijkheid
- Gewichtsverlies
- Geelzucht: dit is een gele verkleuring van de huid en van het witte gedeelte van de ogen
- Pijn in de rechter bovenbuik
- Zwelling van benen en voeten
Daarnaast is er vaak sprake van afwijkende leverwaardes in het bloed. Er zijn verschillende soorten waardes die in het bloed kunnen worden bepaald wanneer we willen kijken naar de functie van de lever.
Zo wordt het ALAT en ASAT bepaald; dit zijn twee soorten stofjes die door de levercellen worden geproduceerd. Bij leverbeschadiging kunnen deze stofjes ‘weglekken’ uit de lever en terechtkomen in het bloed. In het bloed zijn deze waarden dan verhoogd.
Daarnaast kan je kijken naar alkalische-fosfatase (AF), gamma-GT, stollingstijden en albumine. De combinatie van verhoging en/of verlaging van bovengenoemde waarden kan de arts een richting geven naar een bepaalde diagnose.
Afwijkende leverwaardes in het bloed hoeven echter niet altijd te betekenen dat er sprake is van een leveraandoening. Leverwaardes kunnen namelijk ook (tijdelijk) verhoogd zijn door bijvoorbeeld medicijngebruik, recente alcoholconsumptie, ernstig overgewicht en/of bepaalde voedingsmiddelen. In deze gevallen zullen de leverwaardes weer normaliseren op het moment dat deze externe factoren veranderen. Ben je benieuwd geworden naar jouw leverwaarden? Zelf leverwaarden testen is mogelijk op een zeer eenvoudige manier bij Easly.
Wanneer de leverwaardes verhoogd blijven bij een herhaling van de bloedtest of wanneer iemand symptomen ervaart die zouden kunnen wijzen op een leveraandoening, moet er aanvullend onderzoek worden gedaan naar een eventuele oorzaak. De specialist op het gebied van leverziektes is de MDL-arts (maag-darm-leverarts).
Gerelateerde tests
Lever problemen oorzaken
Oorzaken van achteruitgang in de functie van de lever kunnen zowel gevonden worden in medische aandoeningen als ook in leefstijlfactoren.
Medische aandoeningen
Er zijn verschillende soorten medische aandoeningen die ervoor zorgen dat de functie van de lever achteruitgaat:
- Leververvetting
- Hepatitis
- Levercirrose
- Leverkanker
- Galstenen
Leefstijl oorzaken
Ook verschillende leefstijlfactoren kunnen ervoor zorgen dat de functie van de lever achteruitgaat. Dit is vaak een omkeerbaar proces. Dit betekent dat de functie van de lever weer normaliseert op het moment dat je je leefstijl verbetert.
Gezonde levertips: preventie van leverproblemen
Het is dus belangrijk om je lever gezond te houden, omdat het een essentieel orgaan is om je lichaam te beschermen tegen giftige stoffen en afvalstoffen. Door een gezonde leefstijl aan te houden, kan je je leverfunctie ondersteunen, de leverfunctie verbeteren en het risico op leverproblemen verminderen. Maar wat is goed voor je lever? Hieronder vind je enkele tips voor het behoud van een gezonde lever:
- Beperk alcoholgebruik
Alcoholgebruik is een van de belangrijkste leefstijlfactoren die de leverfunctie kan beïnvloeden. Langdurig en overmatig alcoholgebruik kan leiden tot leververvetting, hepatitis en levercirrose. Het is het beste om helemaal geen alcohol te drinken. Wil je toch alcohol drinken? Beperk het dan tot maximaal één (vrouwen) à twee (mannen) glazen per dag.
- Eet een gezond, gevarieerd dieet
Eet voldoende groente en fruit en dagelijks voldoende vezels en eiwitten. Dit kan de lever helpen beschermen tegen schadelijke invloeden. Eet zo min mogelijk bewerkte voedingsmiddelen en voedingsmiddelen die veel suiker, verzadigd vet of transvetten bevatten, aangezien dit de leverfunctie negatief kan beïnvloeden.
- Val af wanneer je overgewicht hebt
Er wordt gesproken van overgewicht bij een BMI >25 en van obesitas bij een BMI >30. Overgewicht is een grote risicofactor voor het ontwikkelen van leververvetting en levercirrose. Het verliezen van gewicht bij overgewicht kan helpen om de leverfunctie te verbeteren en om de progressie van een leveraandoening te vertragen.
- Beweeg voldoende
Lichaamsbeweging kan de gezondheid van de lever bevorderen, omdat het de kans op overgewicht en obesitas vermindert en de insulinegevoeligheid kan verbeteren. Er is sprake van een verminderde insulinegevoeligheid wanneer je lichaam niet meer adequaat reageert op glucose in het bloed. Insulineresistentie is een belangrijke risicofactor voor leververvetting en levercirrose.
- Rook niet
Roken is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van leverkanker.
- Sommige medicatie kan de leverfunctie beïnvloeden
Raadpleeg altijd een arts voordat je aan nieuwe medicatie begint.
Concluderend heb je met een gezonde leefstijl veel invloed op je leverfunctie. Een verminderde leverfunctie geeft niet direct klachten, maar pas wanneer er al beschadiging is opgetreden van de lever. Om je lever zo gezond mogelijk te houden, is een gezonde leefstijl superbelangrijk. Wil je weten hoe het met jouw leverfunctie gesteld is? Easly biedt een levertest aan waarmee je je leverfunctie kan meten. Zoals ik al eerder benoemde, is het belangrijk om je te realiseren dat een afwijkende uitslag niet direct hoeft te betekenen dat je een leveraandoening hebt. Daarnaast is het belangrijk dat we altijd aanraden om een arts te bezoeken wanneer je klachten ervaart. Hij of zij kan jou het beste adviseren welk onderzoek in te zetten.
Bronnen:
- MDL stichting – https://www.mlds.nl
- NHG Richtlijn – https://richtlijnen.nhg.org
