Hemoglobine is een belangrijke indicator van onze gezondheid. Deze waarde zul je vrijwel altijd tegenkomen wanneer je een bloedonderzoek laat uitvoeren. Hemoglobine speelt een essentiële rol bij het transporteren van zuurstof door ons lichaam en heeft daardoor een van de belangrijkste functies in ons lichaam. In dit blog zullen we dieper ingaan op de functie van hemoglobine, de symptomen en oorzaken van zowel een te laag als een te hoog hemoglobine, hoe je erachter komt hoe hoog jouw hemoglobine is en relevante leefstijltips om je hemoglobine zo optimaal mogelijk te houden. Er is in ieder geval genoeg over te vertellen over dit interessante eiwit, dus lees snel verder!
Wat is hemoglobine?
Hemoglobine is een eiwit dat zich in rode bloedcellen bevindt. Het heeft de belangrijke taak om zuurstofmoleculen in de longen op te nemen en ze naar alle weefsels en organen in het lichaam te transporteren. Zuurstof is noodzakelijk voor alle processen in ons lichaam. Bij dit proces bindt het hemoglobine zich aan zuurstof in de longen en geeft het zuurstof af aan de weefsels, waar het zuurstof vervolgens kan worden gebruikt voor alle processen in het lichaam. Daarnaast speelt hemoglobine ook een rol bij het vervoeren van koolstofdioxide; dit is juist een afvalproduct van onze stofwisseling. Hemoglobine zorgt dat het koolstofdioxide wordt opgehaald bij de weefsels en wordt afgeleverd bij de longen, zodat we het uitademen en het afvalproduct kwijtraken. Bij iedere ademhaling wordt dit ingewikkelde proces uitgevoerd.
De hoeveelheid hemoglobine is van uiterst belang voor het goed verlopen van bovengenoemde processen. Zowel een te laag als een te hoog hemoglobine kan problemen veroorzaken. Later zullen we bespreken wat de normaalwaarden zijn van een gezond hemoglobinegehalte en hoe je erachter komt hoe hoog jouw hemoglobine is (dit kan heel eenvoudig en thuis), maar eerst zullen we nog wat verder ingaan op de relatie tussen hemoglobine, ijzer en ferritine.
Hemoglobine, ferritine, ijzer en bloedarmoede: wat is de relatie?
Het hemoglobinegehalte, ook wel afgekort met Hb, wordt gemeten als onderdeel van een algemeen bloedonderzoek, maar kan ook op zichzelf worden gemeten wanneer een arts bijvoorbeeld denkt aan een te hoog of te laag hemoglobinegehalte. Het hemoglobinegehalte is dus een belangrijke parameter bij het bekijken van de algemene gezondheid door middel van een bloedonderzoek. Wanneer het hemoglobine (oftewel Hb)-gehalte laag is, spreken we van bloedarmoede; dit wordt in medische taal anemie genoemd.
Bloedarmoede kan worden veroorzaakt door verschillende oorzaken. Er kan sprake zijn van een tekort aan bepaalde bouwstoffen, zoals vitamine en/of mineralen, waardoor het hemoglobine niet goed geproduceerd kan worden. Maar daarnaast kan bloedarmoede ook veroorzaakt worden door chronische ziekten of genetische afwijkingen. Om meer te weten te komen over deze oorzaken van de bloedarmoede, doen we aanvullende bloedtesten, waaronder het testen op ferritine, ijzer, vitamine B12 en foliumzuur. Hieronder vind je een uitleg over deze verschillende waarden
IJzer is essentieel voor de vorming van hemoglobine. Het is een bouwsteen van het hemoglobinemolecuul en helpt bij het binden en transporteren van zuurstof door het lichaam. Ferritine is een eiwit dat de ijzervoorraad in het lichaam weergeeft. Het is belangrijk om voldoende ferritine te hebben, omdat een laag niveau kan wijzen op een ijzertekort, wat de productie van hemoglobine belemmert. Vitamine B12 en foliumzuur zijn nodig voor de rijping en vorming van rode bloedcellen, waarin hemoglobine zich bevindt. Een tekort aan deze vitamines kan leiden tot een verstoorde aanmaak van hemoglobine en uiteindelijk bloedarmoede.
Hoe kan hemoglobine worden getest?
Het meten van het hemoglobinegehalte kan dus worden gedaan door middel van een bloedtest. Een arts kan een bloedmonster laten afnemen en het laten analyseren in een laboratorium. De meest voorkomende methode is de hematologie-analyse, waarbij het hemoglobinegehalte en andere parameters van het bloed worden gemeten. Deze hemoglobine test kan je bij Easly snel en eenvoudig thuis uitvoeren.
De normaalwaarde van hemoglobine varieert per geslacht en per leeftijd. Bovendien gebruiken verschillende laboratoria verschillende normaalwaarden. Over het algemeen is de normaalwaarde van hemoglobine (Hb)
– voor mannen tussen de 9,5 en 11,0 mmol/l
– voor vrouwen tussen de 8,5 en 9,7 mmol/l.
Ook tijdens een zwangerschap verandert het hemoglobinegehalte.
Symptomen en oorzaken van een laag hemoglobine
Zoals eerder benoemd heeft het hemoglobine een essentiële rol in het lichaam. Het is verantwoordelijk voor het transporteren van zuurstof van de longen naar de weefsels en het afvoeren van het afvalproduct koolstofdioxide van de weefsels naar de longen. Het hemoglobinegehalte is daarom op een specifiek niveau aanwezig in het lichaam. Zowel een te hoog als een te laag hemoglobinegehalte kan klachten geven. Een te laag hemoglobinegehalte, ook wel bloedarmoede of anemie genoemd, komt een stuk vaker voor dan een te hoog hemoglobinegehalte.
Een laag hemoglobinegehalte kan leiden tot verschillende symptomen:
- Vermoeidheid
- Bleek zien
- Hartkloppingen
- Kortademigheid
- Zwakte
- (bijna) flauw vallen
- Hoofdpijn
- Oorsuizen
De meest voorkomende oorzaak van een laag hemoglobinegehalte is bloedarmoede door tekort aan ijzer. Zoals eerder besproken, is ijzer een belangrijke bouwstof van het hemoglobine. Bij vrouwen wordt een ijzertekort vaak veroorzaakt door hevige menstruaties. Het lichaam verliest dan te veel bloed (en ijzer), waardoor er bloedarmoede ontstaat. Ook kan bloedarmoede ontstaan doordat iemand niet gevarieerd genoeg eet, waardoor er een tekort ontstaat aan ijzer, foliumzuur of vitamine B12. Daarnaast kunnen bepaalde ziektes, genetische aandoeningen en bepaalde medicamenten zorgen voor bloedarmoede. Het is essentieel om de onderliggende oorzaak vast te stellen om een passende behandeling te kunnen bieden.
Gerelateerde tests
Symptomen en oorzaken van een hoog hemoglobine
Hoewel een laag hemoglobinegehalte alarmerend kan zijn, kan ook een hoog hemoglobinegehalte problematisch zijn. Het is goed om te vermelden dat bloedarmoede (een laag hemoglobinegehalte) vele malen vaker voorkomt dan een hoog hemoglobinegehalte. Een teveel aan hemoglobine kan leiden tot dikker en stroperiger bloed, wat het risico op bloedstolsels verhoogt. Dit kan leiden tot symptomen:
- zoals hoofdpijn
- duizeligheid
- kortademigheid
- vermoeidheid
- verhoogde bloeddruk.
Mogelijke oorzaken van een hoog hemoglobinegehalte zijn chronische hypoxie (tekort aan zuurstof), roken, verblijf op grote hoogtes, longaandoeningen en bepaalde zeldzame aandoeningen zoals polycythemia vera.
Hoe kan het hemoglobinegehalte worden verhoogd?
Je weet nu dat het uiterst belangrijk is om een hemoglobinegehalte te hebben dat niet te laag en niet te hoog is. Om je hemoglobine op een gezonde waarde te houden geven we je een aantal leefstijltips voor een gezond hemoglobine:
- Zorg voor een gebalanceerd dieet: om je hemoglobinegehalte op peil te houden zal je voedingsmiddelen moeten eten die rijk zijn aan ijzer, zoals rood vlees, gevogelte, vis, peulvruchten, groene bladgroenten en volkoren granen. Vitamine C helpt bij de opname van ijzer, dus zorg voor voldoende inname van citrusvruchten, bessen en andere vitamine C-rijke voedingsmiddelen.
- Vermijd het overmatig gebruik van cafeïne en alcohol, omdat deze stoffen de ijzeropname kunnen belemmeren.
- Regelmatige lichaamsbeweging kan de aanmaak van rode bloedcellen stimuleren.
- Zorg voor voldoende rust en slaap.
Wanneer er sprake is van een te laag hemoglobinegehalte, oftewel bloedarmoede, door een te laag gehalte aan ijzer, foliumzuur of vitamine B12, zal een arts vaak adviseren om supplementen te nemen om het hemoglobinegehalte te herstellen. Het hemoglobinegehalte zal dan weer gaan stijgen. Deze stijging is een langzaam proces, omdat je niet het hemoglobine zelf suppleert, maar een bouwstof van het hemoglobine, zoals vitamine B12, foliumzuur of ijzer. Wanneer je deze supplementen inneemt, zal het lichaam de bouwstoffen kunnen gebruiken om hemoglobine te maken. Hoe lang dit exact duurt, is afhankelijk van de hoogte van het hemoglobine en welk specifiek vitamine/mineraal-tekort je hebt; over het algemeen zal dit enkele weken tot enkele maanden duren.
Conclusie
Hemoglobine speelt een cruciale rol bij het transporteren van zuurstof door
het lichaam en is daarmee een onmisbaar deel van een goede gezondheid. Zowel een laag als een hemoglobinegehalte kan problemen en symptomen geven en moet op tijd herkend en behandeld worden. Met de Easly hemoglobine test kan je eenvoudig thuis op een snelle en betrouwbare manier erachter komen of jouw hemoglobinegehalte op peil is. Wanneer er sprake is van een afwijkende waarde, zal er verder onderzoek worden gedaan naar de specifieke oorzaak hiervan. Om je hemoglobinegehalte op peil te houden is een gezonde leefstijl van uiterst belang. Het is belangrijk om te benadrukken dat we altijd aanraden om een arts te consulteren wanneer je klachten ervaart.
