wat je wanneer moet laten checken.
Veel mensen leven met chronische aandoeningen zonder dat ze het weten. Denk aan hart- en vaatziekten, diabetes of zelfs kanker in een vroeg stadium. Deze aandoeningen beginnen vaak stilletjes, zonder duidelijke symptomen. Tegen de tijd dat je iets merkt, is de schade vaak al aangericht. Juist daarom zijn gezondheidscontroles en bloedtesten niet zomaar een routineklus – ze zijn van essentieel belang. Meer dan 70% van alle medische beslissingen is gebaseerd op laboratoriumuitslagen.
Welke bloedtesten zijn belangrijk als je 18 bent? Of 30? En wat verandert er rond je 60e? In deze gids krijg je duidelijke antwoorden op die vragen. Gebaseerd op klinische richtlijnen zetten we de aanbevolen bloedtesten per leeftijd op een rij, afgestemd op geslacht. Laten we erin duiken.
Standaarden en medische richtlijnen voor gezondheidscontroles per leeftijd en geslacht
De aanbevolen gezondheidscontroles per leeftijd en geslacht zijn gebaseerd op richtlijnen van onder andere de USPSTF, CDC en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Deze protocollen houden rekening met factoren zoals leeftijd, geslacht en persoonlijke risicofactoren – bijvoorbeeld familiegeschiedenis of levensstijl – om te bepalen welke testen op welk moment het belangrijkst zijn. Het doel? Vroegtijdige opsporing. Het gaat om het detecteren van stille gezondheidsproblemen, zoals een te hoog cholesterolgehalte of verhoogde bloedsuiker, voordat ze uitgroeien tot serieuze aandoeningen.
Wanneer te beginnen met routine bloedtesten
Je hoeft niet te wachten tot je symptomen hebt. De meeste artsen raden aan om vanaf je 18e een basis bloedtest te laten doen, zelfs als je je verder helemaal gezond voelt. De aanbevolen jaarlijkse gezondheidscheck bevat doorgaans de volgende testen:
- Volledig bloedonderzoek (CBC) – controleert op bloedarmoede en infecties.
- Lipidenspiegel (Lipid Panel) – meet cholesterol en het risico op hart- en vaatziekten.
- Glucose of HbA1c – screent op diabetes.
Als je risicofactoren hebt, kan je arts besluiten om eerder of vaker bloedtesten te laten uitvoeren.
Wat moet je elk jaar doen?
Ongeacht je leeftijd, zijn er een aantal gezondheidscontroles die elk jaar onderdeel zouden moeten zijn van je routine:
- Bloeddrukmeting
- BMI en gewicht
- Psychische gezondheidscheck voor volwassenen
- Vaccinatie Controle – griep, COVID-19, tetanus booster, enz.
- Oog- en tandheelkundige controles
- Basis laboratoriumtesten voor volwassenen – vooral als je risicofactoren hebt of aanhoudende zorgen.
Deze jaarlijkse medische tests per leeftijd vormen de basis voor een langdurige gezondheid en helpen om problemen vroegtijdig op te sporen, voordat ze ernstiger worden.
Aanbevolen gezondheidscontroles en bloedtesten van 18 tot 30 jaar
Deze leeftijdsgroep wordt vaak overgeslagen als het gaat om gezondheidscontroles – maar dat zou niet zo moeten zijn. Zelfs als je je gezond voelt, is dit het moment om baselines vast te stellen en vroege tekenen van problemen op te sporen die vaak onopgemerkt blijven.
Gezondheidscontroles voor vrouwen van 18 t/m 30 jaar.
Hier vind je de essentiële gezondheidscontroles voor vrouwen per leeftijd 18 tot 30 Jaar.
| Test / Screening | Aanbevolen Frequentie | Waarom het belangrijk is |
|---|---|---|
| Volledig Bloedonderzoek (CBC) | Ome de 1-3 jaar | Detecteert bloedarmoede, infecties en de algehele gezondheid van het bloed |
| Ijzer en Ferritine | Naar behoefte | Screent op ijzertekort, voornamelijk door menstruatie |
| Schildklierfunctie (TSH) | Om de 5 jaar of bij symptomen | Controleert op een schildklierproblemen die invloed kunnen hebben op energie, gewicht en menstruatie |
| Lipidenspiegel (Lipid Panel) | Om de 4–6 jaar (start op 20-jarige leeftijd) | Houdt cholesterol en het risico op hart- en vaatziekten in de gaten |
| Bloedglucose / HbA1c | Om de 3 jaar Of bij risicofactoren | Screent op prediabetes en insulineresistentie |
| Pap-smear | Om de 3 jaar (Vanaf 25 jaar) | Detecteert vroege tekenen van baarmoederhalskanker |
| HPV-test | Meestal vanaf 30 jaar toegevoegd | Screent op hoog-risico HPV-stammen die verbonden zijn met baarmoederhalskanker |
| SOA-testen | Jaarlijks (Naar behoefte) | Controleert op chlamydia, gonorroe, hiv en andere SOA's, afhankelijk van seksuele activiteit |
| Psychische gezondheidscheck | Als het niet is afgerond voor 26 jaar | Beschermt tegen HPV-stammen die verbonden zijn met baarmoederhals- en andere kankers |
| Zelfbewustzijn borsten | Doorlopend | Aangeraden voor persoonlijke bewustwording, vooral bij een hoger risico |
Gezondheidscontroles voor mannen van 18 t/m 30 jaar.
Hier vind je de essentiële gezondheidscontroles voor mannen per leeftijd 18 tot 30 jaar.
| Test / Screening | Aanbevolen Frequentie | Waarom het belangrijk is |
|---|---|---|
| Volledig Bloedonderzoek (CBC) | Om de 1-3 jaar | Identificeert bloedarmoede, infecties of andere bloedstoornissen |
| Basis metabool panel | Om de 1–3 jaar | Evalueert de nierfunctie en elektrolytenbalans |
| Lipidenspiegel (Lipid Panel) | Om de 4–6 jaar (start op 20-jarige leeftijd) | Houdt cholesterol en het risico op hart- en vaatziekten in de gaten |
| Bloedglucose / HbA1c | Om de 3 jaar Of bij risicofactoren | Helpt prediabetes of type 2 diabetes vroegtijdig te signaleren |
| SOA-Testen | Jaarlijks (Naar behoefte) | Belangrijk voor seksueel actieve personen |
| Testosteron | Per geval | Wordt gemeten als er tekenen zijn van laag testosteron, zoals vermoeidheid of een verminderd libido |
| Bloeddruk & BMI | Minstens jaarlijks | Belangrijke indicatoren voor de cardiovasculaire en metabolische gezondheid |
| Psychische gezondheidscheck | Jaarlijks | Helpt bij het signaleren van problemen zoals depressie, angst en stress gerelateerde aandoeningen |
| HPV-vaccinatie | Als het niet is afgerond voor 26 jaar | Beschermt tegen bepaalde soorten kanker en genitale wratten |
| Zelfonderzoek van de testikels | Doorlopend | Aangeraden voor persoonlijke bewustwording, vooral als er een verhoogd risico is |
Aanbevolen gezondheidscontroles en bloedtesten van 30 tot 50 jaar
In deze levensfase beginnen levensstijl gerelateerde risico’s echt naar voren te komen – denk aan cholesterol, bloeddruk, bloedsuiker en zelfs vroege tekenen van kanker. Regelmatige gezondheidscontroles en de aanbevolen bloedtesten per leeftijd zijn in deze periode van cruciaal belang. Deze aanbevolen laboratoriumtests per leeftijd helpen bij de tijdige opsporing van afwijkingen en spelen een belangrijke rol bij de preventie van ziekten op lange termijn.
Gezondheidscontroles voor vrouwen van 30 t/m 50 jaar.
Hieronder staan de aanbevolen screeningstests voor de leeftijd van 30 tot 50 jaar.
| Test / Screening | Aanbevolen Frequentie | Waarom het belangrijk is |
|---|---|---|
| Volledig Bloedonderzoek (CBC) | Ome de 1-3 jaar | Detecteert bloedarmoede en de algemene gezondheid van het bloed |
| Ijzer en Ferritine | Naar behoefte | Belangrijk voor vrouwen met zware menstruatie of vermoeidheid |
| Schildklierfunctie (TSH) | Om de 5 jaar (of bij symptomen) | Identificeert schildklierstoornissen die energie, stofwisseling en voortplanting gezondheid beïnvloeden |
| Lipidenspiegel (Lipid Panel) | Om de 4–6 jaar (of vaker bij risico) | Houdt cholesterol en het risico op hart- en vaatziekten in de gaten |
| Bloedglucose / HbA1c | Om de 3 jaar (of vaker als er sprake is van overgewicht) | Helpt insulineresistentie of type 2 diabetes vroegtijdig te signaleren |
| Vitamine D en B12 | Naar behoefte | Screent op tekorten die vermoeidheid, stemmingsproblemen en botverlies kunnen veroorzaken |
| Pap + HPV-test | Om de 5 jaar (gecombineerde test) | Zorgt voor een nauwkeurige screening op baarmoederhalskanker vanaf 30 jaar |
| Mammogram | Om de 1–2 jaar (vanaf 40 jaar) | Detecteert borstkanker in een vroeg stadium, vooral bij een familiale voorgeschiedenis |
| SOA-screening | Op basis van risico of symptomen | Aanbevolen bij wisselende partners of bij verhoogd risico |
| Bloeddruk & BMI | Jaarlijks | Houdt hypertensie en metabole risico's in de gaten |
| Psychische gezondheidscheck | Jaarlijks | Belangrijk voor vrouwen die carrière, zorgtaken én hormonale veranderingen combineren |
| Botdichtheid (DEXA) | Per geval (bijv. vroegtijdige menopauze of risicofactoren) | Beoordeelt het risico op osteoporose |
Gezondheidscontroles voor mannen van 30 t/m 50 jaar.
Hieronder staan de aanbevolen screeningstests voor de leeftijd van 30 tot 50 jaar.
| Test / Screening | Aanbevolen Frequentie | Waarom het belangrijk is |
|---|---|---|
| Volledig Bloedonderzoek (CBC) | Om de 1-3 jaar | Controleert op bloedarmoede en de algemene gezondheid van het bloed |
| Basis Metabool Panel | Om de 1–3 jaar | Houdt de nierfunctie en elektrolytenbalans in de gaten |
| Lipidenspiegel (Lipid Panel) | Om de 4–6 jaar (of vaker bij risico) | Van cruciaal belang voor het beoordelen van het risico op hart- en vaatziekten |
| Bloedglucose / HbA1c | Om de 3 jaar (of vaker als er sprake is van overgewicht) | Screent op vroege stadia van diabetes |
| Vitamine D en B12 | Naar behoefte | Identificeert tekorten die kunnen leiden tot vermoeidheid, cognitieve achteruitgang en laag energie |
| Testosteron (indien symptomatisch) | Per geval | Wordt geëvalueerd bij tekenen van een laag testosteron (bijv. vermoeidheid, gewichtstoename, laag libido) |
| Lever- en nierfunctie tests | Om de paar jaar | Screent op schade door medicijnen, alcoholgebruik of onderliggende aandoeningen |
| Prostaat gezondheid / PSA | Vanaf 45–50 jaar (indien risico) | Kan eerder worden overwogen bij een familiale voorgeschiedenis van prostaatkanker |
| Bloeddruk & BMI | Jaarlijks | Belangrijke indicatoren voor metabole en cardiovasculaire gezondheid |
| Psychische gezondheidscheck | Jaarlijks | Behandelt de stijgende cijfers van depressie en burn-out bij werkende mannen |
| Dikkedarmkanker screening | Vanaf 45 jaar | Nieuwe richtlijnen suggereren een eerdere screening afhankelijk van risicofactoren |
Aanbevolen Gezondheidscontroles en Bloedtesten vanaf 50 Jaar
Gezondheidsrisico’s nemen toe in deze levensfase, en sommige aandoeningen—zoals kanker, osteoporose en hartziekten—kunnen zich stilletjes ontwikkelen. Daarom zijn routinematige screenings en bloedtesten vanaf 50 jaar niet langer optioneel, maar essentieel voor het vroegtijdig opsporen van problemen.
Gezondheidsonderzoeken voor vrouwen van 50+
Hieronder vind je de medische tests aanbevolen op 50-jarige leeftijd voor vrouwen.
| Test / Screening | Aanbevolen Frequentie | Waarom het belangrijk is |
|---|---|---|
| Volledig Bloedonderzoek (CBC) | Elke 1–2 jaar | Houdt bloedarmoede, infecties en algemene bloedgezondheid in de gaten |
| Lipidenpanel | Elke 4–6 jaar (vaker indien nodig) | Beoordeelt risico op hart- en vaatziekten, dat toeneemt met de leeftijd |
| Bloedsuiker / HbA1c | Elke 1–3 jaar | Helpt bij het vroeg opsporen of monitoren van diabetes |
| Schildklierfunctie (TSH) | Elke 3–5 jaar (of bij klachten) | Zorgt voor een goed werkende stofwisseling en energieniveau |
| Lever- en Nierfunctie | Om de paar jaar | Spoort leeftijdsgerelateerde achteruitgang of medicijnbelasting van organen op |
| Vitamine D en B12 | Elke 1–2 jaar (of indien nodig) | Voorkomt botverlies, vermoeidheid en cognitieve problemen |
| Botdichtheidsmeting (DEXA) | Elke 2–5 jaar (afhankelijk van vorige uitslag) | Monitoring van osteoporose, vooral na de menopauze |
| Mammografie | Elke 1–2 jaar (tot 74 jaar) | Vroege opsporing van borstkanker, tenzij de gezondheid anders bepaalt |
| Pap + HPV-test | Mogelijk stoppen na 65 jaar | Afhankelijk van eerdere resultaten; overleg met een arts |
| Darmkankeronderzoek | Tot 75 jaar (langer indien gezond) | Vroege detectie via coloscopie of ontlastingsonderzoek |
| Cognitieve gezondheidsscreening | Jaarlijks (vanaf 65 jaar) | Vroege herkenning van geheugenproblemen of dementie |
| Gehoor- en zichttesten | Elke 1–2 jaar | Leeftijdsgebonden achteruitgang beïnvloedt zelfstandigheid en veiligheid |
| Depressie / Mentale gezondheid | Jaarlijks | Spoort depressie of eenzaamheid op, die vaker voorkomt op latere leeftijd |
| Vaccinatiecontrole | Volgens aanbevelingen | Herhaling van o.a. gordelroos-, longontsteking-, COVID-19-, griep- en tetanusvaccins |
Gezondheidscontroles voor mannen van 50+
Hieronder vind je de medische tests aanbevolen op 50-jarige leeftijd voor mannen.
| Test / Screening | Aanbevolen Frequentie | Waarom het belangrijk is |
|---|---|---|
| Volledig Bloedonderzoek (CBC) | Elke 1–2 jaar | Spoort bloedarmoede, infecties of onderliggende chronische aandoeningen op |
| Lipidenpanel | Elke 4–6 jaar (vaker indien nodig) | Controleert cholesterolwaarden en risico op hart- en vaatziekten |
| Bloedsuiker / HbA1c | Elke 1–3 jaar | Helpt bij het vroeg opsporen of monitoren van diabetes |
| Basis Metabool Panel | Om de paar jaar | Volgt nierfunctie en elektrolyten zoals natrium, kalium en calcium |
| Leverfunctietesten | Om de paar jaar | Spoort stille leverschade op door alcohol, medicatie of chronische ziekten |
| Vitamine D en B12 | Elke 1–2 jaar (of indien nodig) | Ondersteunt spierfunctie, geheugen en energieniveau |
| Botdichtheidsmeting (DEXA) | Elke 2–5 jaar (bij risico) | Osteoporose komt ook voor bij mannen, vooral bij lage testosteronwaarden |
| PSA-test (Prostaatkanker) | Jaarlijks (of volgens advies) | Houdt de prostaatgezondheid in de gaten, afhankelijk van risico en levensverwachting |
| Darmkankeronderzoek | Tot 75 jaar (langer indien gezond) | Essentieel voor vroegtijdige opsporing van colorectale kanker |
| Cognitieve gezondheidsscreening | Jaarlijks (vanaf 65 jaar) | Detecteert vroegtijdige tekenen van Alzheimer of andere geheugenstoornissen |
| Zicht- en gehoortesten | Elke 1–2 jaar | Voorkomt vallen en ongelukken en ondersteunt de levenskwaliteit |
| Mentale gezondheidsscreening | Jaarlijks | Depressie en eenzaamheid komen vaak voor maar blijven vaak onopgemerkt bij oudere mannen |
| Vaccinatiecontrole | Volgens aanbevelingen | Herhalingsvaccins voor gordelroos, longontsteking, COVID-19, griep en tetanus |
Andere overwegingen: familiegeschiedenis, leefstijl en persoonlijk risico
Hoewel leeftijd en geslacht de basis vormen voor de meeste aanbevolen gezondheidscontroles per leeftijd en geslacht, zijn het niet de enige factoren die ertoe doen. Je persoonlijke gezondheidsgeschiedenis, dagelijkse gewoonten en genetische risico’s spelen allemaal een rol bij het bepalen welke gezondheidstesten of laboratoriumtests per leeftijd je nodig hebt – en wanneer.
Heb je bijvoorbeeld een familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten, diabetes of bepaalde vormen van kanker? Dan kan je arts aanbevelen om eerder of vaker testen te doen dan de algemene richtlijnen suggereren. In dat geval is het raadzaam om regelmatig een volledig lichamelijk onderzoek of een jaarlijkse gezondheidscheck te ondergaan. Leefstijlfactoren zoals roken, alcoholgebruik, weinig lichaamsbeweging of een hoog stressniveau kunnen ook je risico op chronische aandoeningen verhogen, waardoor meer proactieve gezondheidsmonitoring nodig is.
Je dieet speelt ook een rol. Als je een restrictief of plantaardig dieet volgt, is het verstandig om vaker te controleren op tekorten aan vitamine B12, ijzer of vitamine D via de juiste aanbevolen bloedtesten per leeftijd. Medicatie – vooral middelen die invloed hebben op lever, nieren of hormoonspiegels – kunnen ook aanleiding geven tot regelmatig bloedonderzoek als onderdeel van een algemene gezondheidscheck.
Samenvatting
Leeftijdsgebonden richtlijnen bieden houvast, maar de meest effectieve gezondheidsstrategie is en blijft persoonlijk.
Begin in je twintiger jaren met het opbouwen van gezonde gewoonten. Blijf vervolgens in je dertiger en veertiger jaren consequent met jaarlijkse check-ups en aanbevolen gezondheidscontroles per leeftijd. Vanaf je vijftigste is het belangrijk om nog proactiever te zijn. Naarmate je risicofactoren veranderen, moet ook je screening plan meebewegen—want wachten op symptomen betekent vaak dat je er te laat bij bent.
Met regelmatige preventieve gezondheidstesten en volledig lichamelijk onderzoek, zoals de betrouwbare zelftesten van Easly, kun je gezondheidsproblemen vroegtijdig opsporen en houd je grip op je welzijn—op elke leeftijd.
