Een ontstekingsreactie is een natuurlijke reactie van het lichaam op schade of infecties. Dit mechanisme speelt een belangrijke rol bij de bescherming tegen ziekten. Het is mogelijk om een ontstekingsreactie aan te tonen in bloedonderzoek, maar niet iedere verhoging van ontstekingswaarden duidt op een ontsteking en niet iedere ontsteking geeft een even grote verhoging van deze specifieke waarden. In dit artikel duiken we dieper in de verschillende ontstekingswaarden, wat precies hun betekenis is, wanneer deze waarden verhoogd zijn, wat de oorzaken zijn van verhoogde ontstekingswaarden en wat te doen als je verhoogde ontstekingswaarden hebt. Lees snel verder voor meer informatie over dit boeiende onderwerp!
Wat zijn ontstekingswaarden?
In het bloed zijn er meerdere waarden die ons informatie geven over de eventuele aanwezigheid van een ontsteking. Ontstekingswaarden, in de medische wereld ook bekend als ontstekingsmarkers, zijn complexe stoffen in het bloed die informatie geven over de mogelijke aanwezigheid van een ontstekingsproces in het lichaam.
Wanneer iemand komt met een specifieke klacht kan het meten van ontstekingswaarden in het bloed dus aanwijzingen geven voor bepaalde aandoeningen. Het meten van ontstekingswaarden kan helpen om specifieke klachten van patiënten in het juiste perspectief te plaatsen. Het biedt dus de mogelijkheid om beter te beoordelen wat de oorzaak van een bepaalde klacht zou kunnen zijn en welke aandoeningen moeten worden overwogen. Het is echter belangrijk op te merken dat het meten van ontstekingswaarden altijd in samenhang moet worden bekeken met andere gegevens, zoals de medische voorgeschiedenis en het lichamelijk onderzoek. Alleen het meten van een ontstekingswaarde geeft onvoldoende informatie.
Welke bloedwaarden geven een ontsteking aan?
Er zijn verschillende ontstekingswaarden die kunnen worden gemeten in het bloed. Wanneer ontstekingswaarden verhoogd zijn, kan dit wijzen op een infectie, maar dit hoeft niet altijd zo te zijn. Ook in andere situaties kunnen de ontstekingswaarden verhoogd zijn, zoals bij een acute hartziekte, een verwonding, (ernstig) overgewicht of na een operatie. Wanneer er sprake is van een ontsteking, zullen ontstekingswaarden verhoogd zijn, maar dit geeft niet aan waar in het lichaam de ontsteking zich precies bevindt. Het is dus zeer belangrijk dat de resultaten van onderstaande bloedtesten in de context worden gezien met het verhaal, de geschiedenis en het lichamelijk onderzoek van de patiënt.
Deze ontstekingswaarden kunnen er gemeten worden in het bloed:
C-reactief proteïne (CRP)
CRP is een snel reagerend eiwit dat in de lever wordt geproduceerd en in het bloed verschijnt binnen enkele uren na een ontstekingsreactie. Het wordt vaak gemeten om ontstekingen te detecteren, zoals infecties of auto-immuunziekten en om de effectiviteit van bijvoorbeeld antibiotica te volgen. CRP-niveaus stijgen snel tijdens ontstekingen en dalen snel na herstel. Het CRP is ook verhoogd bij schade, bijvoorbeeld na een chirurgische ingreep.
BSE of bezinkingssnelheid erytrocyten
BSE is een laboratoriumtest die indirect ontstekingen meet via de bezinking van rode bloedcellen. Als er sprake is van een ontsteking, zullen de rode bloedcellen minder snel uitzakken en zal dit leiden tot een verhoogde BSE-waarde. Het BSE wordt gebruikt om ontstekingen, auto-immuunziekten en ziekteprogressie te diagnosticeren.
Witte bloedcellen (leukocyten)
Leukocyten zijn afweercellen van het lichaam. Wanneer er sprake is van een infectie, zal het lichaam meer afweercellen produceren om de infectie te bestrijden. Het aantal leukocyten zal dan verhoogd zijn in het bloed. Leukocyten zijn ook verhoogd bij inspanning en tijdens de zwangerschap.
Hoe hoog mogen ontstekingswaarden zijn?
Zoals je ziet, zijn er verschillende ontstekingswaarden die gemeten kunnen worden in het bloed. De uitslagen van deze verschillende waarden, in combinatie met de klacht en geschiedenis van de patiënt, geven meer informatie over een mogelijke oorzaak. Maar hoe hoog mag de ontstekingswaarde zijn?
De normaalwaarden van de bovengenoemde ontstekingswaarden verschillen per laboratorium. Over het algemeen worden de volgende richtlijnen gehanteerd;
- CRP: Een normaal CRP-niveau is meestal lager dan 10 milligram per liter (mg/L).
- BSE: de normaalwaarde van het BSE is afhankelijk van het geslacht en de leeftijd.
- Witte bloedcellen (leukocyten): Het normale bereik voor het totale aantal witte bloedcellen is doorgaans tussen 4.000 en 11.000 cellen per microliter bloed.
Oorzaken van verhoogde ontstekingswaarden
Ontstekingswaarden in het bloed kunnen om verschillende redenen stijgen. Een verhoogde ontstekingswaarde op zichzelf geeft niet zoveel informatie. De waarde moet altijd in de context van de patiënt worden gezien. De combinatie van persoonsgegevens (zoals geslacht en leeftijd), medische voorgeschiedenis, klacht, lichamelijk onderzoek en de ontstekingswaarde geven gezamenlijk waardevolle informatie.
Bij verhoogde ontstekingswaarden kan er sprake zijn van een van de volgende aandoeningen:
Infecties
Een van de meest voorkomende oorzaken van verhoogde ontstekingswaarden zijn infecties. Bacteriële, virale of schimmelinfecties kunnen het lichaam binnendringen en leiden tot een ontstekingsreactie van het afweersysteem. Het afweersysteem reageert dan door ontstekingsmarkers te produceren.
Auto-immuunziekten
Auto-immuunziekten, zoals reumatoïde artritis en inflammatoire darmziekten, zijn aandoeningen waarbij het afweersysteem per ongeluk gezonde weefsels en organen aanvalt. Dit leidt tot aanhoudende ontstekingen in het lichaam. De ontstekingswaarden zijn verhoogd omdat het afweersysteem continu actief is, zelfs in afwezigheid van een infectie.
Gewrichtsaandoeningen
Lokale ontstekingen kunnen optreden bij gewrichtsaandoeningen zoals artrose. Het kraakbeen in de gewrichten kan beschadigd raken, waardoor ontstekingsreacties ontstaan als reactie op de schade. Dit kan leiden tot pijn en zwelling in het aangetaste gewricht. Er is in dit geval dus geen sprake van een infectie met bijvoorbeeld een bacterie of virus, maar een reactie van het lichaam op schade.
Obesitas
Overgewicht is geassocieerd met een chronische, laaggradige ontsteking in het lichaam. Vetcellen produceren ontstekingsbevorderende stoffen en dit resulteert in een verhoogd risico op aandoeningen zoals diabetes type 2 en hart- en vaatziekten.
Roken
Roken is een bekende oorzaak van verhoogde ontstekingswaarden. De chemische stoffen in tabaksrook veroorzaken schade aan de longen en activeren ontstekingsreacties als het lichaam probeert te herstellen.
Stress
Langdurige stress kan het afweersysteem activeren en ontstekingsreacties veroorzaken.
Gerelateerde tests
Diagnostiek naar ontstekingswaarden in het bloed
Om erachter te komen hoe hoog iemands ontstekingswaarden zijn, wordt er bloed afgenomen. Hoewel ontstekingswaarden in het bloed waardevolle informatie geven, moeten ze altijd worden geïnterpreteerd in de context van het totale beeld, aangezien verhoogde ontstekingswaarden niet altijd op een aandoening hoeven te wijzen. Daarom is het belangrijk dat artsen de resultaten van bloedonderzoeken combineren met andere diagnostische gegevens, zoals medische geschiedenis, klachten en lichamelijk onderzoek. Het meten van ontstekingswaarden in het bloed is dus slechts een onderdeel van de puzzel.
Bij Easly bieden we een uitgebreide bloedtest aan die je thuis op een eenvoudige manier zelf kan afnemen. Deze uitgebreide algemene bloedtest meet niet alleen de ontstekingswaardes die we in dit blog benoemen, maar ook nog andere, relevante markers in je bloed. Wil je meer informatie over de andere markers die in deze algemene bloedtest worden gemeten? Lees dan ook zeker ons blog over de algemene bloedtest.
Behandeling van verhoogde ontstekingswaarden
Verhoogde ontstekingswaarden op zichzelf hoeven niet altijd behandeld te worden. Zoals we hierboven al hebben besproken, is het essentieel om de ontstekingswaarden te beoordelen in de context van iemands volledige gezondheidsstatus. Verhoogde ontstekingswaarden hoeven namelijk niet altijd op een aandoening te wijzen.
De behandeling van verhoogde ontstekingswaarden is dus sterk afhankelijk van een eventuele onderliggende oorzaak. Als iemand erg ziek is en een infectie mogelijk de boosdoener is, kan een arts overwegen om antibiotica voor te schrijven. Bij auto-immuunziekten kunnen specifieke medicamenten worden voorgeschreven om het immuunsysteem te onderdrukken. Soms kan het noodzakelijk zijn om verder onderzoek te doen naar een eventueel onderliggende aandoening. Ontstekingswaarden kunnen ook verhoogd zijn na bijvoorbeeld een chirurgische ingreep of bij verwondingen. Iedere specifieke oorzaak behoeft een specifieke benadering.
Heb je klachten en ben je benieuwd of dit kan worden veroorzaakt door een van de bovengenoemde oorzaken? Maak dan altijd eerst een afspraak bij je eigen (huis)arts voor nader onderzoek.
Conclusie
Ontstekingswaarden in het bloed kunnen waardevolle informatie geven over mogelijke ontstekingsprocessen in het lichaam. Het meten van ontstekingswaarden is een waardevolle toevoeging in het stellen van een mogelijke diagnose, maar de uitslag moet altijd worden gezien in de gehele context van de patiënt. Verhoogde ontstekingswaarden kunnen veroorzaakt worden door diverse factoren. Bij Easly bieden we een algemene bloedtest aan, waarin ook de ontstekingswaardes worden meegenomen. De behandeling van verhoogde ontstekingswaarden is afhankelijk van de onderliggende oorzaak en moet individueel worden aangepakt. Het belangrijkste is om bij klachten altijd een arts te raadplegen voor een juiste diagnose en behandeling.
