Allergische reacties zijn een veelvoorkomend probleem dat mensen van alle leeftijden treft. Of het nu gaat om hooikoorts, een voedselallergie of een allergie voor huisstofmijt: allergieën kunnen een aanzienlijke impact hebben op het dagelijks leven. Als je zelf een allergie hebt of iemand kent die met allergieën kampt, is het handig om geïnformeerd te zijn wat je het beste kan doen op het moment dat iemand een allergische reactie heeft. Een allergie is niet hetzelfde als een intolerantie. In deze blog zullen we de essentiële informatie bespreken over allergieën, allergische reacties en intoleranties, zodat je helemaal op de hoogte bent van dit veelvoorkomende probleem.
Wat is een allergie en een allergische reactie?
Een allergie is een abnormale reactie van het afweersysteem op een stof die normaal gesproken onschadelijk is. Normaliter moet het immuunsysteem alleen reageren op stoffen die schadelijk zijn, zoals bacteriën en virussen, die ons ziek kunnen maken. Bij een allergische reactie reageert het immuunsysteem echter op een stof die normaliter juist onschadelijk is. Deze stof, bekend als het allergeen, kan afkomstig zijn van zeer uiteenlopende producten, zoals voedsel, pollen, huisdieren, medicijnen en noem maar op. Wanneer het immuunsysteem in contact komt met het allergeen, produceert het allerlei stofjes die een allergische reactie veroorzaken. Een allergische reactie is een complexe cascade van gebeurtenissen die kan leiden tot verschillende symptomen en ongemak.
De duur van een allergische reactie varieert en is afhankelijk van de ernst en het type allergie. In milde gevallen kunnen symptomen enkele uren aanhouden, terwijl ernstige reacties een stuk langer kunnen duren.
Volgens gegevens van het CBS lijden naar schatting meer dan 4 miljoen mensen in Nederland aan allergieën, wat neerkomt op ongeveer 1 op de 4 mensen. De meest voorkomende allergieën in Nederland zijn hooikoorts, huisstofmijtallergie, voedselallergie en insectenallergie.
Wat is het verschil tussen allergie en intolerantie?
Allergie en intolerantie zijn twee verschillende reacties van het lichaam op bepaalde stoffen, maar het is belangrijk om het verschil tussen beide te begrijpen.
Een allergie is een abnormale reactie van het immuunsysteem op een specifieke stof, zoals pollen, huisdieren of medicatie. Het immuunsysteem ziet deze stof als een bedreiging en reageert met een allergische reactie, zoals huiduitslag, jeuk en roodheid. Allergieën kunnen in sommige gevallen ernstig of zelfs levensbedreigend zijn, zoals bij anafylaxie.
Aan de andere kant is een intolerantie geen reactie van het afweersysteem; er worden dus geen antistoffen geproduceerd tegen het allergeen. Bij een intolerantie kan het lichaam een bepaald bestanddeel van een voedingsmiddel niet goed verwerken, zoals lactose of gluten. Deze reactie kan pas dagen later optreden. Dit kan leiden tot symptomen zoals buikpijn, diarree, opgeblazen gevoel en misselijkheid. In tegenstelling tot allergieën, zijn intoleranties meestal niet levensbedreigend, maar kunnen ze wel ongemak en ongemakkelijke symptomen veroorzaken.
Gerelateerde tests
Hoe ontstaat een allergie?
Allergische reacties ontstaan wanneer het immuunsysteem van het lichaam overreageert op een niet-schadelijke stof. Het immuunsysteem heeft normaal gesproken de taak om het lichaam te beschermen tegen schadelijke indringers, zoals bacteriën en virussen. Bij mensen met allergieën reageert het immuunsysteem echter ook op niet schadelijke stoffen, die allergenen worden genoemd.
Het ontstaan van een allergie kan verschillende oorzaken hebben. Erfelijkheid speelt een rol, wat betekent dat mensen een grotere kans hebben om allergieën te ontwikkelen als allergieën voorkomen in hun familie. Je ontwikkelt dan niet per definitie dezelfde allergieën als je familie, maar hebt wel een verhoogde kans om een allergie te ontwikkelen.
Daarnaast speelt blootstelling aan allergenen op jonge leeftijd een rol bij het ontwikkelen van allergieën. Wanneer je wordt geboren, is je afweersysteem nog ‘blanco’. We zien dat kinderen in de Westerse wereld meer allergieën ontwikkelen dan kinderen in ontwikkelingslanden. Waarschijnlijk komt dit, omdat kinderen in ontwikkelingslanden meer in aanraking komen met allerlei ziekteverwekkers, waardoor het afweersysteem goed ontwikkeld wordt. Wanneer je afweersysteem weinig ‘gestimuleerd’ wordt, ten gevolge van goede hygiënische maatregelen zoals in ontwikkelde landen, is er een grotere kans op het overreageren van het afweersysteem, waardoor een allergie kan ontstaan.
Allergie symptomen
Allergische reacties kunnen een breed scala aan symptomen veroorzaken, variërend van mild tot ernstig; dit kan verschillen per persoon, maar is ook afhankelijk van de lichamelijke locatie waar de allergische reactie plaatsvindt én van het type allergische reactie. We zullen eerst de algemene symptomen bespreken van een allergische reactie en daarna dieper ingaan op veel voorkomende allergenen en hun specifieke symptomen.
De algemene symptomen van een allergische reactie zijn:
- Allergische huidreactie:
de huid jeukt, kan rood worden en er kunnen kleine bultjes ontstaan (netelroos/galbulten).
- Allergische reactie ogen:
de ogen kunnen rood worden, jeuken, tranen en geven een branderig gevoel.
- Allergische reactie gezicht:
zwelling van het gezicht, jeukende ogen en neus en huiduitslag
- Ademhalingsproblemen:
door een toegenomen slijmproductie kan je gaan niezen, een loopneus ontwikkelen, hoesten en – in ernstige gevallen – benauwd worden en een piepende ademhaling ontwikkelen.
- Maag-darmklachten:
buikpijn, misselijkheid, braken, diarree.
Wanneer er sprake is van een ernstige allergie kan een anafylactische reactie ontstaan. Dit is een levensbedreigende reactie, waarbij het allergeen ervoor zorgt dat iemand klachten krijgt zoals ernstige zwelling van het gezicht, benauwdheid door zwelling van de keel en in ernstige gevallen een lage bloeddruk en bewustzijnsverlies. Wanneer dit gebeurt, dient iemand zo snel mogelijk adrenaline toegediend te krijgen om de reactie te stoppen. Gelukkig komt dit type reactie niet vaak voor.
Specifieke allergenen kunnen specifieke reacties geven.
- Insectenbeten, zoals muggen en wespen, kunnen zwelling, roodheid en jeuk geven.
- Wasmiddelen, haarverf en andere cosmetica kunnen huidreacties geven.
- Ook huisdieren, zoals honden en katten, kunnen slijmvliesreacties geven zoals een loopneus, jeukende ogen, huidreacties en jeuk.
- Sommige mensen zijn allergisch voor antibiotica, dit gaat gepaard met huidreacties en jeuk.
Niet alle allergische reacties moeten gezien worden door een arts. Wanneer er sprake is van een milde allergische reactie, volstaat het om zelf maatregelen te nemen. Wanneer er sprake is van herhaaldelijke ernstige reacties of wanneer iemand een anafylactische reactie heeft gehad, zal er onderzoek plaatsvinden in het ziekenhuis om het specifieke allergeen te achterhalen.
Allergie testen
De meest voorkomende testen zijn de huidpriktest en de IgE-bepaling in het bloed. Bij de huidpriktest worden kleine druppels van allergenen op de huid aangebracht, waarna de huid licht wordt ingekrast. Als er sprake is van een allergie, zal er een reactie optreden, zoals roodheid of zwelling op de prikplaats. De specifieke IgE-bepaling meet de aanwezigheid van allergie-specifieke antistoffen in het bloed.
Het is goed om te weten dat allergietesten nogal eens vals-positieve uitslagen geven. Dit betekent dat de test wellicht aangeeft dat je allergisch bent, echter hoeft dit niet te betekenen dat je ook daadwerkelijk symptomen ervaart van deze allergie. Daarom is het raadzaam om alleen allergietesten uit te voeren wanneer iemand hevige allergische klachten heeft, waarbij het niet lukt om het allergeen te vermijden of wanneer het allergeen onbekend is.
Behandeling en voorkomen van allergie
Wanneer je ergens allergisch voor bent, is het belangrijk om de stoffen waar je allergisch voor bent te vermijden. Het is dus goed om te weten welke stoffen of middelen bij jou een allergische reactie veroorzaken, zodat je dit kan vermijden. Medicijnen kunnen ook helpen bij het verminderen van symptomen, zoals antihistaminica (in tabletvorm, oogdruppelvorm of neusspray vorm) tegen jeuk en niezen. Wanneer iemand een keer een zeer ernstige allergische reactie heeft gehad, een anafylactische reactie, wordt adrenaline voorgeschreven, welke gebruikt kan worden op het moment dat er wederom zo’n hevige reactie plaatsvindt. Bij zeer invaliderende allergische reacties kan immunotherapie worden overwogen. Dit is een specialistische behandeling in het ziekenhuis, waarbij je geleidelijk aan steeds meer van het allergene stofje krijgt toegediend om je lichaam eraan te laten wennen. Het is belangrijk om samen met je arts een plan op te stellen dat past bij jouw situatie, omdat iedere allergie en reactie een andere aanpak nodig heeft.
Conclusie:
Allergische reacties zijn een veelvoorkomend probleem en kunnen een aanzienlijke impact hebben op het dagelijks leven van mensen. Het identificeren van allergenen, het vermijden van triggers en het nemen van de juiste medicatie zijn cruciaal bij het verminderen van symptomen. Het ondergaan van allergietesten kan helpen bij het identificeren van specifieke allergenen en het opstellen van een gepersonaliseerd behandelplan, maar is niet altijd noodzakelijk. Het raadplegen van een arts is daarom altijd aan te raden voor een juiste diagnose en persoonlijke behandeling. Door een goed begrip van allergieën en het nemen van preventieve maatregelen, kunnen mensen met allergieën een betere kwaliteit van leven bereiken en ongemak minimaliseren.
