Werkgerelateerde psychische klachten, ook wel burn-out klachten genoemd, komen tegenwoordig steeds vaker voor. Volgens het CBS had maar liefst 17% van de mensen werkgerelateerde psychische klachten in 2019. Bij werkgerelateerde psychische klachten kan er sprake zijn van overspanning of burn-out. Voor de diagnose en behandeling is het van belang om het onderscheid tussen deze twee vormen te weten. In dit blog zullen we dieper ingaan op wat een burn-out precies inhoudt, welke symptomen ermee geassocieerd worden en hoe het zich onderscheidt van overspanning en depressie. Tevens zullen we de oorzaken van een burn-out uitdiepen en vertellen we je meer over de behandeling en de hersteltijd van een burn-out. Uiteraard geven we je ook advies over hoe je een burn-out kunt voorkomen. Laten we gaan beginnen!
Wat is een burn-out?
Een burn-out is een ernstige vorm van overspanning die wordt gekenmerkt door uitputting op fysiek en emotioneel niveau. Bij een burn-out is er sprake van totale uitputting die ontstaat door langdurige en intense blootstelling aan overmatige stressfactoren, met name op het werk. Er wordt ook wel gesproken over een disbalans tussen iemands draaglast (de eisen en verantwoordelijkheden) en draagkracht (de fysieke en mentale capaciteit om met de eisen om te gaan). Hierdoor ontstaan psychische klachten, zoals een overprikkeld gevoel, een verminderd concentratievermogen, emotionele labiliteit, maar ook fysieke klachten zoals extreme vermoeidheid, hoofdpijn en spierpijn.
Symptomen van een burn-out, overspanning en depressie kunnen overlap hebben met elkaar, het is daarom belangrijk dat we dit onderscheid uitleggen. Het is belangrijk dus om onderscheid te maken tussen de verschijnselen van een burn-out, overspanning en depressie. Dit zullen we verderop bespreken in het blog. Maar eerst: welke klachten ervaar je bij een burn-out?
Wat zijn burn-out klachten?
De klachten van een burn-out zijn vaak divers en betreffen zowel fysieke klachten als emotionele klachten. Vaak zijn burn-out klachten werkgerelateerd, maar dit hoeft niet altijd zo te zijn.
Veelvoorkomende burn-out symptomen zijn:
- Extreme vermoeidheid, zelfs na een goede nachtrust – deze klacht staat bij een burn-out op de voorgrond
- Minder kunnen concentreren op taken
- Opgejaagd gevoel
- Gestoorde slaap
- Niet tegen drukte of lawaai kunnen of een overprikkeld gevoel ervaren
- Piekeren
- Concentratie- en geheugenproblemen
- Verhoogde prikkelbaarheid en stemmingswisselingen
- Fysieke klachten zoals hoofdpijn, spierpijn en buikpijn
Wanneer bovengenoemde klachten meer dan zes maanden aanhouden, spreken we van een burn-out.
Hoewel zowel mannen als vrouwen vatbaar zijn voor een burn-out, kunnen de symptomen enigszins verschillen. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen vaker geneigd zijn om te worstelen met burn-outklachten die verband houden met relaties op het werk, terwijl mannen eerder klachten kunnen ervaren in verband met competitie en het behalen van resultaten.
Verschillen tussen overspannenheid, burn-out en depressie
Je weet nu wat burn-outklachten zijn en wanneer we spreken van een burn-out. Overspanning, burn-out en depressie zijn termen die vaak door elkaar worden gebruikt, maar ze zijn niet hetzelfde.
Overspanning verwijst naar een kortdurende toestand van overbelasting. Er is sprake van spanningsklachten, zoals een opgejaagd of onrustig gevoel, slecht slapen en verhoogde emotionele labiliteit. Mensen met overspanning ervaren een vorm van controleverlies, waarbij zij de veelvoorkomende stressvolle situaties niet meer kunnen oplossen.
Bij een burn-out is er echter sprake van langdurige overspanningsklachten, waarbij iemand overspanningsklachten gedurende meer dan zes maanden ervaart én waarbij moeheid en uitputting meer op de voorgrond staan dan bij overspanning. Bovendien is een burn-out vaak gerelateerd aan werk, hoewel dit niet altijd zo hoeft te zijn.
Depressie daarentegen is een aandoening die invloed heeft op alle aspecten van iemands leven. Er is sprake van een sombere stemming gedurende het grootste gedeelte van de dag en iemand ervaart geen geluk meer in zaken waar hij/zij eerder wel geluk in kon ervaren. Daarnaast komen klachten voor als slapeloosheid of overmatig slapen, schuldgevoelens, verminderde eetlust en kan iemand snel geïrriteerd of juist heel traag zijn
Het is zeer belangrijk om onderscheid te maken tussen overspanning, burn-out en depressie, aangezien deze drie aandoeningen allemaal een andere benadering en behandeling behoeven. Herken je je in de bovengenoemde klachten? Spreek dan met je (huis)arts hierover, zodat de goede behandeling en begeleiding wordt ingezet.
Oorzaken van een burn-out
Zoals eerder benoemd is een burn-out vaak werkgerelateerd, terwijl overspanningsklachten ook door een tal van andere oorzaken kunnen komen. Wanneer er sprake is van overspanningsklachten die langer dan zes maanden aanhouden en waarbij vooral moeheid en uitputting over de voorgrond staan, spreken we van een burn-out.
De oorzaak van een burn-out is vaak multifactorieel. Dit betekent dat er niet één oorzaak is aan te wijzen die ten grondslag ligt aan de klachten, maar dat er sprake is van een veelvoud aan oorzaken die gezamenlijk bovengenoemde klachten veroorzaken.
Een burn-out kan veroorzaakt worden door een combinatie van factoren, waaronder:
- Hoge werkdruk
- Gebrek aan autonomie en controle over het werk
- Hoog verwachtingspatroon
- Disbalans tussen werk- en privéleven
- Beperkte sociale steun op het werk of in de privésituatie
- Persoonlijkheidskenmerken, zoals perfectionisme en neiging tot overbetrokkenheid
Maar ook door stressvolle situaties in de privé situaties kan iemand overbelast raken op werk. Burn-outklachten komen vaker voor bij mensen die eerder overspanningsklachten hebben gehad, mensen met een laag sociaal economische status, mensen zonder partner en mensen met een chronische of levensbedreigende aandoening.
De duur van een burn-out varieert sterk en is afhankelijk van de ernst van de situatie, de oorzaak van de burn-out, iemands veerkracht en de tijd die wordt besteed aan herstel. Bij overspanningsklachten kunnen de klachten binnen enkele weken weer verbeteren. Een burn-out is per definitie al langer dan zes maanden. Vroegtijdige herkenning en interventie zijn cruciaal om het herstelproces te bevorderen.
Gerelateerde tests
Wat te doen bij een burn-out?
Wanneer je al langere tijd spanningsklachten of ernstige vermoeidheidsklachten ervaart, raden we aan om een afspraak te maken bij je huisarts. Door een gesprek met je huisarts kan hij/zij een inschatting maken of er sprake is van overspanning, burn-out of wellicht een andere aandoening. Praat ook met je werkgever wanneer je het idee hebt dat je klachten werkgerelateerd zijn. Als werknemer heb je het recht om advies in te winnen bij een bedrijfsarts, dit moet je werkgever regelen. Een bedrijfsarts kan je adviseren of je wel, niet of deels kan doorwerken. De bedrijfsarts heeft een beroepsgeheim en mag de klachten dus niet vertellen aan je werkgever.
Bij Easly bieden we de Burn-out Stress Test aan. Bij deze test nemen we een geverifieerde vragenlijst af die onderscheid maakt tussen (over)spanning, angst en depressie. Tevens wordt je bloed getest op cortisol. Te hoge cortisolwaarden kunnen wijzen op te veel stress.
Herstel van een burn-out
Herstel van een burn-out vereist tijd en toewijding. Hoe lang dit herstel duurt, is afhankelijk van de ernst van je klachten en de onderliggende oorzaak van de klachten.
Er zijn verschillende stappen die je kunt nemen om te herstellen:
- Neem rust en ontspanning serieus en stel duidelijke grenzen voor jezelf. Wanneer je continu over je grens gaat, zullen de klachten langer duren. Het is belangrijk om opnieuw een balans te vinden tussen de draaglast en draagkracht.
- Zoek professionele begeleiding; vraag hiernaar bij je huisarts of bedrijfsarts. Je kan bijvoorbeeld worden doorgestuurd naar een psycholoog.
- Heb je je ziek gemeld van werk? Probeer een vaste dagstructuur aan te houden; ga iedere avond op dezelfde tijd naar bed en sta ‘s morgens op dezelfde tijd op. Plan dagelijks een beweegactiviteit. Zorg voor voldoende rustmomenten.
- Probeer een gezonde leefstijl aan te houden: gezonde, gevarieerde voeding, regelmatige lichaamsbeweging en voldoende slaap.
- Herontdek hobby’s en activiteiten die je energie geven.
- Leer stressmanagementtechnieken, zoals mindfulness en ademhalingsoefeningen.
- Bespreek met een professional, zoals een bedrijfsarts, wat de reden is dat je een burn-out hebt ontwikkeld. Zijn er problemen die opgelost moeten worden? Waren er situaties die deze klachten hadden kunnen voorspellen? Inzicht krijgen in de oorzaak van de burn-out zorgt ervoor dat je in de toekomst alerter en bewuster met deze triggers om kan gaan.
Hoe voorkom je een burn-out?
Het herstellen van een burn-out kost veel tijd. Mogelijk kan je tijdelijk zelfs niet werken. Het is daarom van belang om te weten hoe je een burn-out kan voorkomen. Ook wanneer je een burn-out hebt gehad, is het van belang om te ontdekken hoe je in de toekomst een nieuwe burn-out kan voorkomen.
Het voorkomen van een burn-out begint met het herkennen van de waarschuwingssignalen en het nemen van maatregelen die een eventuele nieuwe burn-out voorkomen:
- Creëer een gezonde balans tussen werk en privéleven.
- Communiceer met je werkgever over eventuele stressfactoren (op werk én thuis).
- Leer prioriteiten te stellen en delegeer taken indien mogelijk.
- Zoek sociale steun bij collega’s, vrienden en familie.
- Investeer in je eigen welzijn en zorg voor voldoende ontspanning. Beweeg dagelijks, eet gezond, omring je met mensen waar je energie van krijgt en zorg voor voldoende slaap.
- Een burn-out begint vaak met spanningsklachten. Ervaar je opnieuw spanningsklachten? Dan is het raadzaam om bij jezelf na te gaan waar dit aan ligt. Probeer iets te doen aan de onderliggende oorzaak om een verdere ontwikkeling van klachten te voorkomen.
Conclusie
Een burn-out is een serieuze aandoening die iedereen kan treffen. Het herkennen van de symptomen, het begrijpen van de verschillen met andere psychische aandoeningen en het nemen van preventieve maatregelen zijn cruciaal om deze een burn-out te vermijden. Ben je benieuwd of jouw klachten zouden kunnen passen bij overspanning? Doe dan de Easly Burn-out Stress Test. Heb je ernstige psychische klachten die veel invloed hebben op je dagelijkse leven? Dan raden we altijd aan om dit eerst met je eigen arts te bespreken. Met goede begeleiding kan overspanning én burn-out goed behandeld worden.
